cemaatle namaz kılmak farz değildir

Günümüzde  birçok müslüman, hatta bazı ilim talebeleri bile cemaatle namaz kılma konusunda gevşek davranmakta ve bazı âlimlerin “cemaatle namaz kılmak farz değildir” dediklerini gerekçe göstermektedirler.Cemaatle namaz kılmanın hükmü nedir? Bu kimselere ne tavsiye edersiniz?

 cevap

Âlimlerin en doğru olan görüşüne göre, gitmeye gücü yeten ve ezânı işiten her erkeğin câmide cemaatle namaz kılma-sının farz olduğunda hiç şüphe yoktur.Nitekim Peygamber-sallallahu aleyhi ve sellem-   bu konuda şöyle buyurmaktadır:

(( مَنْ سَمِعَ النِّداَءَ فَلَمْ يَأْتِ فَلاَ صَلاَةَ لَهُ إِلاَّ مِنْ عُذْرٍ ))

                [ رواه ابن ماجه والدارقطني وابن حبان والحاكم بإسناد صحيح]

“Ezânı işittiği halde özürsüz olarak câmiye gelmeyenin namazı yoktur.”[1]

Nitekim İbn-i Abbas’a-Allah ondan ve babasından râzı olsun- hadiste geçen özrün ne olduğu sorulduğunda o: “Düşman korkusu veya hastalıktır” demiştir.

Ebû Hureyre-Allah ondan râzı olsun- şöyle rivâyet eder:

“Âmâ bir adam Rasûlullah-sallallâhu aleyhi ve sellem-’e gelerek: Ey Allah’ın Rasûlü! Beni mescide götürecek kimsem yoktur. Evimde namaz kılmama izin var mı? diye sordu.

Rasûlullah-sallallâhu aleyhi ve sellem- ona önce izin verdi.Sonra onu çağırdı ve : “Ezânı işitiyor musun?” diye sordu.Âmâ adam: “Evet” deyince, “O halde icâbet et (cemaate gel).”[2]  buyurdu. 

Ebû Hureyre’den-Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, Peygamber-sallallahu aleyhi ve sellem-  o şöyle buyurmaktadır:

((لَقَدْ هَمَمْتُ أَنْ آمُرَ بِالصَّلاَةِ فَتُقَامَ ثُمَّ آمُرَ رَجُلاً فَيَؤُمَّ النَّـاسَ ثُمَّ أَنْطَلِقَ ِبِرِجَالٍ مَعَهُمْ حُزَمٌ مِنْ حَطَبٍ إِلىَ قَوْمٍ لاَ يَشْهَدوُنَ الصَّلاَةَ فَأُحَرِّقَ عَلَيْهِمْ بُيـُوتَهُـمْ )) [ متفق عليه ]

“Ş üphesiz ki içimden şöyle yapmaya azmettim: Namazın kılınmasını emredip, sonra kâmet getirilmesini, sonra da birisinin mü’minlere namaz kıldırmasını emredeyim. Ardından ellerinde odun bağları bulunan bir grup adamla gidip, namaza gelmeyen-lerin evlerini onlar evlerindeyken ateşe vereyim.”[3]

Bu ve bu anlamdaki başka hadisler, câmilerde cemaatle namaz kılmanın erkekler için farz olduğuna ve cemaatle namaz-dan geri kalanın caydırıcı cezâyı hak ettiğine delâlet eder.Şayet cemaat namazı, erkekler için farz olmasaydı, cemaatle namaz kılmayı terkeden, bu cezâya çarptırılmayı hak etmezdi. Çünkü cemaatle namaz kılmak, İslâm'ın görünen en büyük şiârından olup müslümanların birbirleriyle tanışmalarına, birbirlerine sevgi ve muhabbet beslemelerine, müslümanlar arasında düşmanlıkların giderilmesine vesile olmaktadır.Yine,cemaatle namazı terketmek, münâfıklara benzemektir ki bundan şiddetle sakınmak gerekir.Bu konudaki görüş ayrılıklarına itibar edilmez.Çünkü şer'î delillere aykırı olan her görüşün atılması ve ona itibar edilmemesi gerekir.

Nitekim Allah Teâlâ bu konuda şöyle buyurmaktadır:

{فَإِن تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلاً} [سورة النساء من الآية: 59]

“Aranızda herhangi bir konuda anlaşmazlığa düşerseniz, gerçekten Allah’a ve âhiret gününe inanıyorsanız, o konuda hüküm vermek için, onu Allah’(ın kitabı Kur’an)a ve elçisi (Muhammed-sallallahu aleyhi ve sellem-’in sünneti)ne götürün.Allah’(ın kitabı Kur’an)a ve elçisi (Muhammed-sallallahu aleyhi ve sellem-’in sünneti)ne götürmek, sizin için (ayrılığa düşüp görüşlerinizle hareket etmenizden) daha hayırlı, sonuç bakımından da daha güzeldir.”[4]

Başka bir âyette şöyle buyurmaktadır:

{وَمَا اخْتَلَفْتُمْ فِيهِ مِن شَيْءٍ فَحُكْمُهُ إِلَى اللَّهِ ذَلِكُمُ اللَّهُ رَبِّي عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَإِلَيْهِ أُنِيبُ} [سورة الشورى الآية: 10]

“(Ey insanlar!Dîniniz konusunda) ayrılığa düştüğünüz bir şeyde hüküm vermek, Allah’a mahsustur. İşte bu Allah, benim Rabbimdir.Ben (her işimde yalnızca) O’na dayandım, ve (bütün işlerimde yalnızca) O’na dönerim.”[5]

(( وَلَقَدْ رَأَيْتُنَا وَمَا يَتَخَلَّفُ عَنْهَا إِلاَّ مُنَافِقٌ مَعْلُومُ النِّفَاقِ أَوْ مَريِضٌ، وَلَقَدْ كَانَ الرَّجُلُ يُؤْتَى بِهِ يُهَادَى بَيْنَ الرَّجُلَيْنِ حَتَّى يُقَامَ فِي الصَّفِّ )) [ رواه مسلم ]

“Bizim zamanımızda, ondan (cemaat namazından) ancak nifâkı belli olan münâfık ile hasta olan geri kalırdı.Hasta olan, iki kişi tarafından koltuklanıp namaza getirilir ve safa durdurulurdu.”[6]

Hiç şüphe yok ki bu durum, sahâbenin câmide cemaatle namaz kılmaya ne kadar önem verdiklerini ve bu konuda ne kadar istekli olduklarını gösterir.Öyle ki kimi zaman onlardan iki kişi bir adamın koltuklarına girip namaza getirirler ve onu safa durdu-rurlardı.Bu da onların cemaatle namaz kılmaya ne kadar çok istek ve gayretli olduklarını gösterir. -Allah onlardan râzı olsun-

Başarı, Allah’tandır.

[6] Müslim