Namazdan hemen sonra tokalaşmanın hükmü nedir?

soru

 Namazdan hemen sonra tokalaşmanın hükmü nedir? Farz veya nâfile namazdan sonra böyle yapmak arasında bir fark var mıdır?

Müslümanların birbirleriyle karşılaştıkları zaman kendi aralarında musâfaha yapmaları (tokalaşmaları) meşrûdur.Nitekim Peygamber-sallallahu aleyhi ve sellem- ashâbı ile karşılaştığı zaman onlarla tokalaşır, onlar da birbirleriyle karşılaştıkları zaman tokalaşırlardı.

Enes b.Mâlik-Allah ondan râzı olsun- ve Şa’bî-Allah ona rahmet etsin- şöyle derler:

“Peygamber-sallallahu aleyhi ve sellem-’in ashâbı birbirleriyle karşılaştıkları zaman tokalaşırlar, yolculuktan döndüklerinde ise birbirlerine sarılıp kucaklaşırlardı.”

Buhârî ve Müslim’in sahihlerinde sâbit olduğuna göre, cennetle müjdelenen on sahâbîden biri olan Talha b. Ubeydullah -Allah ondan râzı olsun-, Mescid-i Nebevî'de iken Ka’b b. Malik’in-Allah ondan râzı olsun- Allah teâlâ tarafından tevbesi kabul olununca, Peygamber-sallallahu aleyhi ve sellem-’in meclisinden kalkıp ona doğru yönelmiş ve onun yanına gelerek onunla tokalaşmış ve tevbesi kabul edildiğinden dolayı onu tebrik etmiştir.Bu, Peygamber           -sallallahu aleyhi ve sellem- döneminde ve ondan sonraki dönemlerde müslümanlar arasında meşhûr olan bir durumdur.

Yine Peygamber-sallallahu aleyhi ve sellem-’den sâbit olduğuna göre, o şöyle buyurmaktadır:

(( مَا مِنْ مُسْلِمَيْنِ يَلْتَقِيَانِ فَيَتَصَافَحَانِ إِلاَّ غُفِرَ لَهُمَا قَبْلَ أَنْ يَفْتَرِقَا )) [ رواه الترمذي وأبو داود وابن ماجه ]

“İki müslüman birbiriyle karşılaştığı zaman tokalaşırlarsa, birbirinden ayrılmadan önce günahları bağışlanır.” [1]

Mescitte veya safta karşılaşınca tokalaşmak müstehaptır. Namazdan önce tokalaşmamış ise bu büyük sünneti elde etmek, bu konuda sevgi ve muhabbeti yerleştirmek ve düşmanlıkları gidermek için namazdan sonra tokalaşır. Şayet farz namazdan önce tokalaşmamışsa, namazdan sonra yapılan duâ ve zikirleri yaptıktan sonra tokalaşır.Bazı insanların imam selâm verdikten sonra hemen tokalaşmalarına gelince, bunun dînde bir delili olup olmadığını bilmiyorum.Aksine görünen o ki böyle yapmak, delili olmadığından dolayı mekruhtur.Çünkü namaz kılan için meşrû olan, Peygamber-sallallahu aleyhi ve sellem-’in farz namazlardan sonra yaptığı gibi, selâmdan hemen sonra duâ ve zikirleri yapmasıdır.

Nâfile namaza gelince, şayet namaza başlamadan önce tokalaşmamış ise selâm verdikten sonra tokalaşır.Önce tokalaşmış ise bu tokalaşmak yeterlidir.

[1] Tirmizî, Ebû Dâvûd ve İbn-i Mâce rivâyet etmişlerdir.